Sinds 1 september 2021 wordt het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) (in onderzoekssetting) aangeboden. Zwangeren kunnen kiezen voor een structureel echoscopisch onderzoek rond de 13e week van de zwangerschap om hun ongeboren kind te laten onderzoeken op structurele, lichamelijke afwijkingen. Het eerste trimester SEO wordt aangeboden in het kader van de landelijke, wetenschappelijke IMITAS studie.

Eind 2016 adviseerde de Gezondheidsraad de minister van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) om een landelijk wetenschappelijke studie te doen naar het aanbieden van een echo rond de 13e week van de zwangerschap. Reden voor dit advies is dat veel lichamelijke structurele afwijkingen die nu bij het tweede trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) worden opgespoord, al eerder ontdekt kunnen worden. Een studie moet uitwijzen wat een eerste trimester SEO oplevert en hoe zwangeren de echo ervaren. In navolging van het advies van de Gezondheidsraad, vroeg het ministerie van VWS het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) in 2018 om een verkenning te doen naar de landelijke invoering van het eerste trimester SEO. Tijdens deze verkenning zocht het RIVM uit wat nodig is om zo’n invoering in onderzoekssetting vorm te geven. 

De Verkenning 13 wekenecho is op 21 mei 2019 door het RIVM opgeleverd. Op 3 juli 2019 vroeg het ministerie van VWS het RIVM om de voorbereidingen voor de invoering van het eerste trimester SEO (in onderzoekssetting) in gang te zetten. Het RIVM-CvB Centrum voor Bevolkingsonderzoek (Centrum voor Bevolkingsonderzoek) bereidde de invoering voor in nauwe samenwerking met de veldpartijen: de NVOG Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie), KNOV Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen), BEN Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland (Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland) en de Regionale Centra.   

Onderzoeksperiode 

Het eerste trimester SEO kan worden uitgevoerd van 12+3 weken tot en met 14+3 weken zwangerschap. 

Wetenschappelijke studie 

Zwangeren die kiezen voor een eerste trimester SEO, kunnen deze echo laten uitvoeren als zij meedoen aan de landelijke, wetenschappelijke studie (de IMITAS studie).  

Het doel van de wetenschappelijke studie is om meer inzicht te geven in de voor- en nadelen van het eerste trimester SEO. Daarbij wordt gekeken naar de uitkomsten van het eerste trimester SEO in Nederland en ervaringen van zwangeren en professionals. Want een vroege echo geeft de zwangere meer tijd voor vervolgonderzoek en om te bepalen wat ze met de uitslag doet. Maar aan de andere kant kan het eerste trimester SEO misschien ook zorgen voor extra onrust en onzekerheid. 

Vergelijking eerste trimester SEO en tweede trimester SEO 

Het eerste en tweede trimester SEO hebben hetzelfde doel. Ze vervangen elkaar niet, maar vullen elkaar aan. Het verschil is dat het eerste trimester SEO eerder in de zwangerschap plaatsvindt. Hoewel het kind rond 13 weken kleiner en minder ver ontwikkeld is dan rond 20 weken, zijn sommige (ernstige) afwijkingen wel te zien. Het komt regelmatig voor dat deze niet met het leven verenigbaar zijn. Als de echoscopist een afwijking vermoedt, kan de zwangere vroeg in de zwangerschap eventueel vervolgonderzoek laten uitvoeren. Ook heeft zij – vergeleken met het tweede trimester SEO – meer tijd om te bepalen wat ze met de uitslag doet. Bij het tweede trimester SEO zijn veel structuren (zoals het hart) verder ontwikkeld. Daardoor kan de echoscopist het kind meer in detail onderzoeken. 

Zie ook de publiekspagina Vergelijking met andere onderzoeken. 

Doel van het eerste trimester SEO

Doel van het eerste trimester SEO (in onderzoekssetting) is het in beeld brengen van majeure lichamelijke afwijkingen bij de foetus. Een deel van de afwijkingen die nu bij het tweede trimester SEO worden gevonden, kan al eerder worden ontdekt. Dit zijn met name ernstige, veelal niet met het leven verenigbare afwijkingen (Gezondheidsraad, 2016).  

Geen geslachtsbepaling

Bij het eerste trimester SEO wordt geen geslachtsbepaling gedaan. Dit heeft verschillende redenen.