Echoscopisten voeren het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) uit zoals vastgesteld in de kwaliteitseisen eerste trimester SEO. Antwoorden op vragen over de registratie van de te beoordelen structuren staan in de kolom 'bijzonderheden'. 

Biometrie en foetale anatomie

Structuren Beoordeling Bijzonderheden
Algemene kenmerken
  • aantal foetussen
  • foetale hartactie
  • placentalokalisatie
  • vruchtwater normaal/niet normaal
  • Placentalokalisatie: Geen verwijzing op basis van placentalokalisatie. Registreren in Peridos niet nodig.
  • Registreer zeldzame afwijkingen (mola of tumoren) wel bij placenta in de dataset van Peridos (aspect/vorm).
Biometrie
  • CRL crown-rump-length (crown-rump-length) – kruin-stuitlengte
  • HC head circumference (head circumference) – hoofdomtrek
  • AC abdominal circumference (abdominal circumference) – buikomtrek
  • FL femur length (femur length) – femurlengte
  • Biometrie: Altijd meten, let op wanverhoudingen.
  • CRL: indien de CRL niet goed te meten is of > 84 mm is, dient het veld van de CRL-meting leeg te blijven.
  • FL: Horizontaal meten hoeft niet. Zorg voor voldoende vergroting maar met behoud van scherpte beeld.
  • Het meten van de nekplooi (NT Nekplooimeting (Nekplooimeting)-meting) valt in een aantal bronsystemen onder biometrie. De beoordeling van de nek als structuur moet wel gewoon onder nek worden geregistreerd. De registratie moet dus op twee plaatsen plaatsvinden.
Schedel
  • Intactheid en vorm
  • In de (meeste) bronsystemen vormen skelet (inclusief schedel) en spierstelsel één onderdeel. Bij het eerste trimester SEO kunt u skelet en spierstelsel lezen als schedel.
Hersenen
  • Aanwezigheid ‘midline’ en plexus choroïdeus
 
Nek
  • Nekplooi (NT)
  • Registreer hier de beoordeling van de nek als structuur. En registreer daarnaast de NT-meting in mm onder biometrie.
  • In de (meeste) bronsystemen vormen nek-huid één onderdeel. Bij het eerste trimester SEO kunt u nek-huid lezen als nek.
  • Zie de kwaliteitseisen eerste trimester SEO voor specifieke informatie indien de NT niet meetbaar is. 
Wervelkolom
  • Wervelkolom in sagittale doorsnede met continuïteit van de huid boven de wervelkolom
  • Rug hoeft niet boven te liggen (is wel makkelijker).
  • Losse wervels bekijken hoeft niet.
  • Zorg dat het ‘doorlopen’ van huid goed te zien is.
Gelaat
  • Profiel
  • In de (meeste) bronsystemen vormen Aangezicht (ogen, oren, neus, gezicht, lippen en gehemelte) één onderdeel. Bij het eerste trimester SEO kunt u aangezicht lezen als profiel.
  • Schisis of micrognatie: bij beoordelen profiel is soms duidelijk een schisis of micrognatie zichtbaar. Registreer verdenking afwijking bij aangezicht. Verwijs naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.
Thorax
  • Vorm van de thorax
  • Aspect longen
  • Geen beoordeling diafragma.
  • Vorm van de thorax: voldoende uitvergroten.
  • Hernia diafragmatica: is soms een toevallige bevinding. Registreer verdenking afwijking bij thorax/luchtwegen. Verwijs naar Centrum voor Prenatale Diagnostiek.
Hart
  • Positie
  • Vierkamerbeeld
 
Abdomen
  • Buikwand en navelstrenginsertie (t.h.v. foetale abdomen)
  • Maagvulling
  • Blaasvulling
  • Meting Longitudinale Blaas Diameter (LBD) indien blaas vergroot lijkt
  • In de (meeste) bronsystemen vormen maag-darm één onderdeel. Bij het eerste trimester SEO  hoeft u de darmen echter niet te beoordelen. U kunt maag-darmen dan lezen als maag.
  • Omfalocele: Verwijs bij zichtbare omfalocele altijd naar Centrum voor Prenatale Diagnostiek, bij deze termijn is een omfalocele in principe niet meer fysiologisch.
  • Maagvulling is (bijna) altijd zichtbaar, afwezigheid is geen reden voor verwijzing (NB: wel bij het tweede trimester SEO!). In geval van afwezige maagvulling: registreer niet beoordeelbaar en geef in het opmerkingenveld aan dat er geen maagvulling was.
  • In de (meeste) bronsystemen vormen nieren-blaas/urogenitalis één onderdeel. Bij het eerste trimester SEO hoeft u de nieren echter niet te beoordelen. U kunt nieren-blaas/urogenitalis dan lezen als blaas.
  • LBD: In de meeste echoapparaten is deze meting niet voorgeprogrammeerd. Typ de meting over in het brondossier.
Extremiteiten
  • Beide bovenste en onderste extremiteiten
  • Aanwezigheid van beide handen
  • Aanwezigheid van beide voeten
  • Vingers tellen hoeft niet. Soms wel een polydactylie zichtbaar: verwijs dan naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.
  • Als afwijkende stand handen of voeten opvalt: verwijs door naar Centrum voor Prenatale Diagnostiek.

Beoordeling van het uitwendig genitaal maakt geen onderdeel uit van het eerste trimester SEO. 

Beoordeelbaar of niet-beoordeelbaar 

Het is belangrijk het maximale te doen om het protocol compleet te doorlopen en alles goed in beeld te brengen. Lukt het de echoscopist niet om het eerste trimester SEO compleet uit te voeren? Vraag de zwangere dan om even rond te lopen en probeer het nog eens. Of bied een vaginale echo aan. 

Soms lukt het bij het eerste trimester SEO niet om het hele protocol te doorlopen en alles goed in beeld te brengen. De echoscopist moet dan in het dossier toelichten waardoor dat komt. Er zijn twee mogelijkheden: 

  1. Structuur niet beoordeelbaar 
    De echoscopist heeft geprobeerd naar te kijken, maar het is niet gelukt om het goed in beeld te brengen. Bijvoorbeeld door de ligging van het kind of obesitas van de zwangere. 
  2. Structuur niet beoordeeld 
    De echoscopist heeft hier niet naar gekeken. Dit zal zelden voorkomen (bijvoorbeeld als de zwangere met spoed weg moet en het onderzoek niet geheel afgerond kan worden). Let op: het uitgangspunt is natuurlijk dat alles conform de kwaliteitseisen goed wordt bekeken. 

In beide gevallen hoeft het eerste trimester SEO niet herhaald te worden. Maar als de echoscopist een aanwijzing heeft voor een afwijking of daarover twijfelt, wordt de zwangere verwezen naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.