Direct naar:

• Leidraad tweede trimester SEO
• Onderzoeksperiode (termijn)
• Voorafgaand aan het onderzoek
• Altijd het hele protocol uitvoeren
• Tarief vervolgecho

Leidraad tweede trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek)

De leidraad tweede trimester SEO  versie 3.1 vormt de inhoudelijke basis voor het tweede trimester SEO. In deze leidraad staan de voorwaarden beschreven die gesteld worden aan de uitvoering van het tweede trimester SEO en welke structuren geëvalueerd dienen te worden.
Tijdens het tweede trimester SEO dienen ook enkele obstetrische parameters te worden beoordeeld. In de ‘Leidraad obstetrische parameters’  staan de uitvoering en referentiewaarden van de obstetrische parameters beschreven die tijdens het tweede trimester SEO worden beoordeeld. Zie ook het voorbeeldlogboek.
Deze leidraden vallen onder de verantwoordelijkheid van de beroepsgroepen. 
Tevens wordt verwezen naar het NVOG protocol foetale biometrie(PDF) waaraan betrokken zorgverleners moeten voldoen.
Verder zijn de kwaliteitseisen tweede trimester SEO-echoscopist van toepassing. 

Onderzoeksperiode (termijn)

Het tweede trimester SEO kan worden uitgevoerd tussen week 18+0 en week 21+0 van de zwangerschap, en bij voorkeur tussen week 19+0 en 20+0 van de zwangerschap.

Voorafgaand aan het onderzoek

• Voorafgaand aan  het tweede trimester SEO is via de verwijsbrief of het elektronisch patiëntendossier duidelijk dat de zwangere een counselingsgesprek heeft gehad.De echoscopist controleert voorafgaand aan het onderzoek of de zwangere is gecounseld. Op grond van de WGBO Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst) is de echoscopist verplicht na te gaan of de zwangere nog achter haar keuze staat voor deelname aan deze screening onderzoek (onderzoek) en of zij begrijpt wat het inhoudt.
• De echoscopist licht de zwangere voor over de gang van zaken bij het echoscopisch onderzoek en over de uitslagprocedure.

Altijd het hele protocol uitvoeren

Zwangeren die besluiten een tweede trimester SEO te laten verrichten, kiezen daarmee voor de uitvoering van het hele onderzoeksprotocol zoals beschreven in de Leidraad tweede trimester SEO. De echoscopist volgt het protocol en moet alle afwijkingen die worden vermoed, communiceren. De zwangere kan er niet voor kiezen bepaalde structuren niet te laten beoordelen.      

Tarief vervolgecho 

Het kan nodig zijn om een tweede (tweede trimester) SEO uit te voeren. Deze tweede echo is verdisconteerd in het tarief voor het tweede trimester SEO en kan niet apart worden gedeclareerd.
 

Alle beelden van de te beoordelen en/of te meten structuren moeten worden gedocumenteerd. 

Direct naar:
•    Beeldvorming
•    Registratie gegevens en kwaliteitsborging
•    Bewaartermijn

Zie de kwaliteitsbeoordeling eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) voor een beschrijving van de te beoordelen structuren, inclusief
voorbeeldfoto’s.

Beeldvorming

Onvoldoende beeldvorming

Ten aanzien van de beeldvorming heeft de echoscopist een inspanningsverplichting. De beeldvorming bij het tweede trimester SEO kan soms onvoldoende zijn vanwege bijvoorbeeld een ongunstige foetale ligging of maternale obesitas. Als gevolg hiervan kunnen sommige orgaansystemen niet optimaal beoordeeld worden en/of bepaalde metingen niet betrouwbaar worden uitgevoerd. 
De zwangere (en haar partner) dienen altijd geïnformeerd te worden over eventuele niet te beoordelen orgaansystemen en de mogelijke implicaties hiervan. Dit dient genoteerd te worden in het digitaal dossier.

Herhaling echoscopisch onderzoek

Als sprake is van een incompleet tweede trimester SEO vanwege onvoldoende beeldvorming, moet op korte termijn een herhaling van het echoscopisch onderzoek plaatsvinden. Bij voorkeur binnen hetzelfde bezoek (na 15-30 minuten rondlopen zwangere, maar niet na 21+0 weken). Dit is belangrijk vanwege de mogelijkheid van vervolgdiagnostiek en de uitslagtermijn na verwijzing naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.

Verwijzing

Wanneer na herhaling nog steeds sprake is van een incompleet tweede trimester SEO vanwege onvoldoende beeldvorming dient te worden verwezen naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.

Suboptimale beeldvorming

Als sprake is van een compleet tweede trimester SEO zonder verdenking op afwijkende bevindingen, enkel met suboptimale beeldvorming, bijvoorbeeld vanwege maternale obesitas, hoeft geen herhaling plaats te vinden en niet te worden verwezen.

Color Doppler

Echoscopie is veilig voor de foetus. Wel is het belangrijk dat het onderzoek beperkt blijft tot wat medisch echt noodzakelijk is. Dit geldt met name voor het gebruik van color Doppler. Het gebruik van color Doppler is in de eerste weken van de zwangerschap af te raden. De energie die vrijkomt kan leiden tot een temperatuurstijging in de vruchtzak en de ontwikkeling van de foetus verstoren. Vanaf 12 weken is de inhoud van de vruchtzak zo groot dat dit warmte-effect minder speelt. Terughoudendheid is echter op zijn plaats. Gebruik color Doppler alleen gedurende korte tijd voor visualisatie van de vulling van de ventrikels van het hart. Voor een veilig gebruik van ultrageluid in de zwangerschap moeten de TI (thermal index) en de MI (mechanical Index) wel beide ≤1 blijven. De meeste echo-apparaten zijn al geprogrammeerd om deze waardes in de veilige zone te houden.    

Vaginale echo

De beeldvorming bij een vaginale echo is vaak beter dan die bij een abdominale echo in het eerste trimester: met name op detailniveau. Het advies is om niet terughoudend te zijn met het aanbieden van een vaginale echo. De echoscopist kan in de volgende gevallen een vaginale echo aanbieden:  
•    Als volgens protocol gewerkt is en blijkt dat de beeldvorming abdominaal onvoldoende is. 
•    Als iets niet in beeld is te brengen, zoals bij een ongunstige foetale ligging, maternale obesitas, een litteken of een buikwandcorrectie.  

Een zwangere mag de vaginale echo uiteraard weigeren.  

Het verrichten van een vaginale echo is een voorbehouden handeling in de zin van de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG). Dit betekent dat deze handeling niet zonder meer door een echoscopist uitgevoerd mag worden. Wie een vaginale echo uitvoert in het kader van een eerste trimester SEO moet voldoen aan de Kwaliteitseisen verrichten vaginale echo’s bij een eerste of tweede trimester SEO. 

Registratie gegevens en kwaliteitsborging  

De echoscopist moet de gegevens over de foetale anatomie en biometrie digitaal vastleggen in het bronsysteem. 

Registratie conform leidraad tweede trimester SEO 

Een tweede trimester SEO-echoscopist dient gegevens te registreren en op te slaan conform de Leidraad tweede trimester SEO  en zoals vermeld in de bijlage van de kwaliteitsbeoordeling tweede trimester SEO. De gegevens die aangeleverd moeten worden, zijn landelijk vastgesteld. De aanlevering van de data van het tweede trimester SEO dient via veilig elektronisch verkeer, gestructureerd en frequent (conform de op dat moment overeengekomen uitwisselingsstandaarden) te verlopen.
De gecontracteerde zorgverleners zijn wettelijk verplicht gegevens, zoals persoonsgegevens en uitslagen en daarbij horende conclusies, aan te leveren aan het Regionaal Centrum. Zij registeren en beheren de gegevens in een digitaal dossier (Peridos). Op basis van deze gegevens kan het Regionaal Centrum haar kwaliteitsborgingstaak aangaande het tweede trimester SEO uitvoeren.

Registratie  indien structuren niet beoordeeld zijn

Soms lukt het bij het tweede trimester SEO niet om het hele protocol te doorlopen en alles goed in beeld te brengen. De echoscopist moet dan in het dossier toelichten waardoor dat komt. Er zijn twee mogelijkheden:

Structuur niet beoordeelbaar
De echoscopist heeft geprobeerd naar te kijken, maar het is niet gelukt om het goed in beeld te brengen. Bijvoorbeeld door de ligging van het kind of obesitas van de zwangere. 

Structuur niet beoordeeld
De echoscopist heeft hier niet naar gekeken. Dit zal zelden voorkomen (bijvoorbeeld als de zwangere met spoed weg moet en het onderzoek niet geheel afgerond kan worden). Let op: het uitgangspunt is natuurlijk dat alles conform de kwaliteitseisen goed wordt bekeken. 

Bewaartermijn

Zowel de beeldvorming als het echoverslag dienen minimaal 20 jaar bewaard te worden.

De primaire verantwoordelijkheid van het stellen van een indicatie voor een GUO geavanceerd echoscopisch onderzoek (geavanceerd echoscopisch onderzoek) type 1 in het tweede trimester ligt bij de verloskundig zorgverlener. Indien de zwangere met een GUO type 1 indicatie toch bij de echoscopist komt, dient deze de zwangere erop te wijzen dat zij (mogelijk) in een Centrum voor Prenatale Diagnostiek dient te worden gezien. De echoscopist dient de zwangere erop te wijzen dat een tweede trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) geen alternatief is voor een GUO type 1. Wat niet betekent dat een tweede trimester SEO niet mag worden uitgevoerd.

Indien de zwangere ondanks dat er een indicatie is voor een GUO type 1, toch kiest voor een tweede trimester SEO, dient de echoscopist deze afwijkende gang van zaken en de gegeven voorlichting, met toelichting van reden, vast te leggen in het dossier. De echoscopist dient dit, in geval van verwijzing, te vermelden in de verwijsbrief (ook indien de counselor zelf het tweede trimester SEO uitvoert).

De uiteindelijke uitvoerder van het tweede trimester SEO (de tweede trimester SEO-echoscopist) moet er op kunnen vertrouwen dat zwangeren die verwezen worden voor het tweede trimester SEO adequaat gecounseld zijn voorafgaand aan de verwijzing voor het tweede trimester SEO. Het is dus niet aan de echoscopist om voorafgaand aan elke tweede trimester SEO zich ervan te vergewissen of de zwangere een GUO type 1 indicatie heeft.

Zie ook  onder Uitslag voor het beleid bij verdenking van afwijking en verwijzen naar een Centrum voor Prenatale Diagnostiek.