De echoscopist hoort te voldoen aan en te werken volgens de landelijke kwaliteitseisen eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek)-echoscopist zoals deze hier zijn beschreven. De echoscopist dient:

• Een opleiding tot eerste trimester SEO-echoscopist succesvol te hebben afgerond.
• In het bezit te zijn van een AGB-code.
• Een kwaliteitsovereenkomst voor het eerste trimester SEO te hebben met één van de zeven Regionale Centra voor Prenatale Screening die een vergunning op grond van de Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO Wet op het bevolkingsonderzoek (Wet op het bevolkingsonderzoek)) hebben gekregen.
• Werkzaam te zijn in een echocentrum met een contract voor het eerste trimester SEO met een van de Regionale Centra.
• Vóór aanvang van de werkzaamheden door het Regionaal Centrum in Peridos gekoppeld te zijn aan het gecontracteerde echocentrum waar de echoscopist werkzaam is voor het verrichten van eerste trimester SEO’s.
• Zich te houden aan de kwaliteitseisen die zijn genoemd in deze kwaliteitsovereenkomst en aan de eisen die gesteld worden aan de uitvoerders (Artikel 2) in het contract tussen het Regionaal Centrum en het echoscopisch centrum.
• Te handelen volgens de Kwaliteitseisen eerste trimester SEO, waarin staat beschreven hoe het eerste trimester SEO uitgevoerd dient te worden, inclusief gegevensregistratie.
• Mee te werken aan kwaliteitsaudits en informatie beschikbaar te stellen aan het Regionaal Centrum die de kwaliteitsaudits uitvoert.
• Te voldoen aan een minimum aantal verrichtingen per jaar. Zie hieronder onder kwaliteitsborging.
• Voldoende bijscholing te hebben gevolgd.
• Het echocentrum waarin men werkzaam is, op de hoogte te houden van het voldoen aan de kwaliteitseisen.
• Te handelen conform vigerende wet- en regelgeving.

Indien een eerste trimester SEO-echoscopist in het verleden een kwaliteitsovereenkomst heeft gehad en een nieuwe kwaliteitsovereenkomst voor eerste trimester SEO’s wenst, toetst het Regionaal Centrum of de zorgverlener aan de opleidingseisen voldoet en vraagt aan de zorgverlener de laatste kwaliteitsbeoordeling op:

• Indien de kwaliteit langer dan een jaar geleden beoordeeld is (ongeacht de beoordeling), of de kwaliteit minder dan een jaar geleden beoordeeld is en deze onvoldoende bleek:
  • dient de zorgverlener zich bij te scholen;
  • mag de zorgverlener alleen onder supervisie een eerste trimester SEO maken;
  • moet de zorgverlener een logboek indienen ter beoordeling door het Regionaal Centrum.

Het Regionaal Centrum beoordeelt vervolgens of een kwaliteitsovereenkomst verstrekt kan worden.

• Indien de kwaliteit minder dan een jaar geleden beoordeeld is én voldoende is, biedt het Regionaal Centrum de zorgverlener een kwaliteitsovereenkomst aan.

Direct naar:

• Opleidingseisen
• Kennisniveau
• Vaardigheden

Opleidingseisen

De eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek)-echoscopist dient:

• Te voldoen aan de eisen van de opleiding;
• Er zorg voor te dragen dat hij/zij aantoonbaar op de hoogte blijft van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van echodiagnostiek van aangeboren afwijkingen en van echoscopische risicoschatting. Tijdens de kwaliteitsaudit door Regionale Centra dient hij/zij aan te kunnen tonen welke bij-/nascholing hij/zij de afgelopen twee jaar heeft gevolgd. In totaal dienen (voor het eerste en/of tweede trimester SEO samen) iedere 2 jaar tenminste 16 accreditatiepunten te worden behaald. De echoscopist moet de accreditatiepunten die daarbij door de BEN Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland (Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland) aan de nascholing zijn toegekend vermelden. Accreditatiepunten worden bij de BEN op basis van uren nascholing gegeven. Internationale congressen die meerdere dagen omvatten zoals die van de FMF of het ISUOG krijgen een maximum aantal accreditatiepunten. Op de website van de BEN is te zien welke bij/nascholingen worden geaccrediteerd, het is niet noodzakelijk om hiervoor lid van de BEN te zijn. Het Regionaal Centrum kan op deze wijze dus controleren of iemand voldoet aan de norm van 16 punten. Tijdens de kwaliteitsaudit kan naar de certificaten worden gevraagd ter controle.

Kennisniveau

De echoscopist:

1. Heeft kennis van en inzicht in de opbouw en organisatie van het complete screeningsprogramma op structurele aangeboren afwijkingen in Nederland;
2. Heeft kennis van en inzicht in het doel, de focus, de waarde en de beperkingen van het eerste trimester SEO in verhouding tot andere bestaande prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap) screeningstesten;
3. Heeft kennis van de potentiële vervolgtesten in een Centrum voor Prenatale Diagnostiek;
4. Heeft kennis van en inzicht in de globale opzet en het doel van de wetenschappelijke studie waarbinnen het eerste trimester SEO plaatsvindt en koppelt dit aan de rol van echoscopist;
5. Heeft kennis van de organisatie van de geboortezorg en is zich bewust van zijn/haar rol binnen het continuüm van de multidisciplinaire samenwerkingen gedurende de gehele zwangerschap. Hij/zij weet dan ook welke zorgverleners betrokken zijn en op de hoogte mogen en moeten worden gesteld van de uitslag van het eerste trimester SEO in overleg met de zwangere zelf;
6. Heeft kennis van de juridische aspecten met betrekking tot het uitvoeren van het eerste trimester SEO, in het bijzonder van de eigen verantwoordelijkheid;
7. Heeft kennis van de vigerende kwaliteitseisen (inclusief de kwaliteitsstandaard beoordeling structuren) door het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gesteld aan het eerste trimester SEO;
8. Heeft kennis van en inzicht in de te onderzoeken foetale orgaansystemen binnen het eerste trimester SEO, zoals beschreven in de kwaliteitsstandaard, om fysiologische en potentieel afwijkende bevindingen van elkaar te onderscheiden en weet hierbij ook het verschil te maken tussen een eerste en tweede trimester SEO;
9. Heeft kennis van mogelijke pathologie bij de te onderzoeken foetale orgaansystemen binnen het eerste trimester SEO;
10. Heeft kennis van de embryologie en foetale ontwikkeling met betrekking tot de te onderzoeken foetale structuren;
11. Heeft kennis van en inzicht in de fysica met betrekking tot het echografisch onderzoek, in het bijzonder met betrekking tot veiligheidsnormen omtrent de blootstelling van de jonge zwangerschap aan (color en pulsed-wave) Dopplertechniek;
12. Heeft kennis van de indicaties voor de toepassing van vaginale echoscopie tijdens de zwangerschap.

Vaardigheden

De echoscopist is in staat om:

1. Adequaat te handelen conform de vigerende kwaliteitseisen (inclusief kwaliteitsstandaard beoordeling structuren) door het RIVM gesteld aan het eerste trimester SEO;
2. Adequaat te communiceren met de zwangere en eventuele partner;
3. Vragen van de zwangere (en eventuele partner) over het eerste trimester SEO adequaat te beantwoorden of in staat zijn de zwangere te verwijzen naar passende informatiebronnen;
4. Adequaat te reageren op afwijkende bevindingen en besluiten te nemen met betrekking tot het verwijzen voor vervolgdiagnostiek, zie kwaliteitsstandaard beoordeling structuren;
5. Zelfstandig en correct een eerste trimester SEO uit te voeren en weet de beelden van het onderzoek volgens de geldende voorschriften correct vast te leggen en te interpreteren;
6. Zelfstandig en correct de indicatie te kunnen stellen voor het (aanvullend) verrichten van een vaginale echo; de zwangere (en partner) hierover te informeren en, indien van toepassing, op een correcte manier toestemming te vragen voorafgaand aan dit vaginale onderzoek;
7. Zelfstandig en correct een optimale, echografische beeldkwaliteit te bewerkstellingen in het eerste trimester van de zwangerschap;
8. Zelfstandig en correct de indicatie te kunnen stellen voor het toepassen van color Doppler en voert dit uit conform de vigerende veiligheidsnormen (van WFUMB en ISUOG).

Direct naar:

• Controle counseling
• Protocol eerste trimester structureel echoscopisch onderzoek
• Geven van de uitslag

Controle counseling

Het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) in onderzoekssetting is onderdeel van de prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap) screening onderzoek (onderzoek) en wordt uitgevoerd indien een zwangere gecounseld is en kiest voor dit onderzoek. De eerste trimester SEO- echoscopist controleert in Peridos of de zwangere is gecounseld. Op grond van de WGBO Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst) is de echoscopist verplicht na te gaan of de zwangere nog achter haar keuze staat voor deelname aan deze screening en of zij begrijpt wat het inhoudt.

Protocol eerste trimester structureel echoscopisch onderzoek

De Kwaliteitseisen eerste trimester SEO (inclusief Kwaliteitsstandaard beoordeling structuren) vormen de inhoudelijke basis voor het eerste trimester SEO. Daarin staat welke structuren geëvalueerd dienen te worden (paragraaf 3).
Daarin wordt verwezen naar het NVOG-protocol Datering van de zwangerschap (PDF)(CRL crown-rump-length (crown-rump-length), HC head circumference (head circumference)) en het NVOG-protocol Foetale biometrie (PDF)(HC, AC abdominal circumference (abdominal circumference), FL femur length (femur length)). Verder is de Kwaliteitsbeoordeling eerste trimester SEO van belang en dient de eerste trimester SEO-echoscopist zich te houden aan de kwaliteitseisen aan de echoapparatuur en beeldopslag, de kwaliteitseisen vaginale echo’s en de eisen voor informed Consent en Privacy, zoals wat is beschreven over het kunnen maken van een geïnformeerde keuze en over privacy en gegevensverwerking.

Geven van de uitslag

De echoscopist die het onderzoek uitvoert, is verantwoordelijk voor het geven van de uitslag. De verloskundig hulpverlener is verantwoordelijk voor de verwijzing voor het vervolgonderzoek en het gesprek in een Centrum voor Prenatale Diagnostiek (indien de zwangere dit wenst).
Over de verwijzing voor vervolgonderzoek dienen de echoscopist en de verloskundig zorgverlener gezamenlijk goede afspraken te maken.
Verwijzing van en voorlichting aan de zwangere vindt conform die afspraken plaats.

Meer informatie over verwijzing en verantwoordelijkheden bij het eerste trimester SEO en GUO geavanceerd echoscopisch onderzoek (geavanceerd echoscopisch onderzoek) staat beschreven in de Kwaliteitseisen eerste trimester SEO (inclusief Kwaliteitsstandaard beoordeling structuren).

Met betrekking tot de verstrekking, uitwisseling en vastlegging van gegevens handelt de echoscopist conform vigerende wet- en regelgeving, waaronder in ieder geval wordt verstaan de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst)), de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG Algemene Verordening Gegevensbescherming (Algemene Verordening Gegevensbescherming)), de Uitvoeringswet AVG (UAVG) en de Wet aanvullende bepalingen verwerking persoonsgegevens in de zorg (WABVPZ) en hetgeen wordt vastgesteld door het Centrum voor Bevolkingsonderzoek. Daarnaast dient de echoscopist zich te houden aan hetgeen beschreven is over privacy en gegevensverwerking. 

Toestemmingsformulier nodig tijdens onderzoekssetting

Het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) vindt plaats in het kader van een landelijk wetenschappelijk onderzoek. Alleen door deel te nemen aan de wetenschappelijke studie, kan de zwangere kiezen voor een eerste trimester SEO. Om deel te kunnen nemen aan de studie, moet de zwangere een toestemmingsformulier ondertekenen, waarmee ze haar deelname bevestigt. Daarmee geeft de zwangere de onderzoekers tevens toestemming om gegevens te verzamelen en te gebruiken voor de studie. Het gaat om informatie over persoonsgegevens, gegevens over de zwangerschap, de uitslag van het eerste trimester SEO, uitslagen van andere screeningen (tweede trimester SEO en/of NIPT niet-invasieve prenatale test (niet-invasieve prenatale test)) en eventueel vervolgonderzoek (GUO geavanceerd echoscopisch onderzoek (geavanceerd echoscopisch onderzoek) en genotypering) en gegevens over de uitkomsten van de zwangerschap.

Controleer gegevens in Peridos

De echoscopist dient in Peridos na te gaan of de counselor een aanvraag voor een eerste trimester SEO heeft gedaan. Hiermee controleert de echoscopist onder andere of de zwangere toestemming heeft gegeven voor deelname aan de wetenschappelijke studie. Deze toets is een voorwaarde voor de uitvoering van het eerste trimester SEO.

Voor meer informatie en eisen over de registratie en gegevensaanlevering aan Peridos, zie onder 'Beeldvorming en registratie' in de Kwaliteitseisen eerste trimester SEO (inclusief Kwaliteitsstandaard beoordeling structuren).

Gegevens leveren aan Regionaal Centrum

Gecontracteerde zorgverleners zijn wettelijk verplicht gegevens, zoals persoonsgegevens en uitslagen en daarbij horende conclusies, aan te leveren aan het Regionaal Centrum.

Lees hier meer over onder 'Beeldvorming en registratie' in de Kwaliteitseisen eerste trimester SEO (inclusief Kwaliteitsstandaard beoordeling structuren).

Aantal verrichtingen

De eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek)-echoscopist dient 150 eerste trimester SEO’s per jaar te verrichten. Voor startende eerste trimester SEO- echoscopisten geldt een richtlijn van tenminste 250 eerste trimester SEO’s per jaar. In principe is men de eerste twee jaar startend. Eenmalige uitzondering bij de start van het eerste trimester SEO vormt de groep ervaren (tweede trimester) SEO echoscopisten die ook NT Nekplooimeting (Nekplooimeting)-echoscopist zijn geweest. Dat betekent: op of na 1 januari 2017 als NT-echoscopist een kwaliteitsovereenkomst met een Regionaal Centrum en op dat moment voldaan aan alle NT-kwaliteitseisen, én bij de start van de opleiding als SEO-echoscopist een kwaliteitsovereenkomst met een RC, >500 verrichte SEO’s én minimaal eenmaal geaudit. Zij worden direct als ervaren gezien. Voorwaarde is dat de kwaliteit van de beelden bij de laatste beoordeling van de NT-meting voldoende was en zij een voldoende scoren bij de eerste logboekbeoordeling van het eerste trimester SEO.

In bijzondere gevallen, bijvoorbeeld wanneer degene die de echo’s uitvoert veel eerste trimester GUO geavanceerd echoscopisch onderzoek (geavanceerd echoscopisch onderzoek)’s (heeft) verricht, kan het Regionaal Centrum toestemming verlenen voor het afwijken van deze richtlijn.

Deelname aan kwaliteitsaudits

De eerste trimester SEO-echoscopist is verplicht mee te werken aan kwaliteitsaudits en informatie beschikbaar te stellen aan het Regionaal Centrum die de kwaliteitsaudits uitvoert. Bij de beoordeling van het eerste trimester SEO wordt gebruik gemaakt van de Kwaliteitsbeoordeling eerste trimester SEO en bijbehorend scoreformulier.

Vergunningplichtig

De prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap) screening onderzoek (onderzoek) op down-, edwards- en patausyndroom en structureel echoscopisch onderzoek vallen onder de Wet op het Bevolkingsonderzoek (WBO Wet op het bevolkingsonderzoek (Wet op het bevolkingsonderzoek)), omdat er onder andere onbehandelbare aandoeningen gedetecteerd worden. Op grond van die wet mag de screening alleen worden uitgevoerd als daarvoor een vergunning is verleend.

Er zijn zeven Regionale Centra voor Prenatale Screening die een vergunning op grond van de WBO hebben gekregen en vervolgens met zorgverleners kwaliteitsovereenkomsten aangaan voor het uitvoeren van de screening. De vergunninghouders hebben voornamelijk de taak om de kwaliteit van de screening te borgen. 
Vóór aanvang van de werkzaamheden dient de SEO-echoscopist door het Regionaal Centrum in Peridos gekoppeld te zijn aan het gecontracteerde echocentrum waar de echoscopist werkzaam is. Daarnaast zijn de gestelde eisen aan de apparatuur en beeldopslag van toepassing. 

Echocentra

Het echocentrum dient in het bezit te zijn van een AGB-code en dient in het kader van de Wet op de bevolkingsonderzoeken (WBO Wet op het bevolkingsonderzoek (Wet op het bevolkingsonderzoek)) een samenwerkingsovereenkomst voor het eerste trimester SEO structureel echoscopisch onderzoek (structureel echoscopisch onderzoek) aan te gaan met het Regionaal Centrum dat vergunninghouder is.

Het echocentrum dient ervoor te zorgen dat de aan het echocentrum verbonden echoscopisten voldoen aan de landelijke kwaliteitseisen in de prenatale tijdens de zwangerschap (tijdens de zwangerschap) screening onderzoek (onderzoek). Ook dient het echocentrum te zorgen voor correcte vermelding in Peridos en wijzigingen daarin direct te melden aan het Regionaal Centrum.

Bij voorkeur vinden het eerste en het tweede trimester SEO plaats in hetzelfde centrum.

Website echocentrum

Een echocentrum vermeldt informatie over de prenatale screening op de website van het echocentrum. Deze informatie is conform de informatie uit het landelijke voorlichtingsmateriaal. Vanaf de website van het echocentrum wordt doorgelinkt naar www.pns.nl en het landelijke voorlichtingsmateriaal.